Urząd Regulacji Energetyki Program uwalniania gazu ziemnego w Polsce. Konsultacje ws. liberalizacji rynku gazu zakończone - Liberalizacja rynku gazu -

W konsultacjach publicznych na temat liberalizacji rynku gazu wzięły udział 24 podmioty, w tym: PGNiG S.A, PKN Orlen S.A., RWE Polska S.A, Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Tauron Polska Energia S.A., Exxon Mobil International Ltd, GDF SUEZ Energia Polska S.A., KRI SA, Handen Sp zo.o., VerbundentetzGas AG, EWE energia Sp. z o.o., Shell Energy Europe, G.EN. GAZ ENERGIA SA, Entrade Grupa, CP ENERGIA SA, Energetyczne Centrum SA, Paul Konzal, LUMIUS Polska Sp zo.o., ENERGA OBRÓT SA, Statoil, EFET, BP Gas Marketing Ltd, DUON (odpowiedź zastrzeżona), ERNOI (odpowiedź zastrzeżona).

Odpowiedzi udzielone przez uczestników badania będą wykorzystane przez Prezesa URE w przygotowaniu założeń do programu uwalniania gazu oraz Mapy drogowej liberalizacji rynku gazu ziemnego w Polsce, do przygotowania której jest zobowiązany przez Radę Ministrów w Programie działań wykonawczych na lata 2009-2012 Polityki energetycznej Polski do 2030 r.

Prezes URE składa podziękowania wszystkim, którzy wykazując duże zrozumienie dla wagi prowadzonych przez URE prac włączyli się w badanie.

Osią przeprowadzanego badania ankietowego był tzw. Program uwalniania gazu stosowany na innych rynkach europejskich i światowych oraz rekomendowany w przepisach unijnych jako środek demonopolizacji i pobudzania rozwoju konkurencji. Istotą Programu uwalniania gazu jest sprzedaż aukcyjna przez przedsiębiorstwo posiadające pozycję monopolistyczną/dominującą do innych sprzedawców określonych wolumenów gazu w kontraktach terminowych (krótko i średnioterminowych), bez konieczności zmiany warunków kontraktów importowych. Bezpośrednim efektem programu uwalniania gazu jest wzrost liczby przedsiębiorstw zajmujących się handlem gazem ziemnym na poziomie hurtowym i detalicznym, zdolnych do składania konkurencyjnych ofert odbiorcom końcowym.

Przesłane odpowiedzi precyzują oczekiwania uczestników rynku dotyczące architektury zmian liberalizacyjnych, sposobu informowania przedsiębiorstw, tempa wprowadzania zmian, deregulacji cen gazu, wolumenu gazu, który powinien być uwolniony oraz ścieżki jego uwalniania.

Zdaniem Prezesa URE badania ankietowe potwierdziły słuszność wyboru Programu Uwalniania Gazu jako stymulatora powstania rynku hurtowego i przyspieszenia procesów liberalizacji rynku gazu ziemnego w Polsce. Oczekiwania uczestników, co do wolumenów gazu, który powinien być uwolniony oraz ścieżki jego uwalniania były zróżnicowane w zależności od profilu działalności respondentów, wielkości przedsiębiorstwa oraz planów wejścia na rynek polski. Wśród odpowiedzi przeważał pogląd o stopniowej liberalizacji, pozwalającej na dostosowanie się przedsiębiorstwom i odbiorcom, z zastrzeżeniem, że pierwszy etap PUG powinien przynieść wymierne efekty rynkowe, aby możliwie było uwolnienie cen dla odbiorców przemysłowych w całości lub znaczącej części. Preferowane są kontrakty roczne, propozycja kontraktów wieloletnich i wolumenów uwalnianego gazu powyżej 50% rocznej krajowej sprzedaży gazu była preferowana przez przedsiębiorstwa planujące wejście na rynek detaliczny i sprzedaż gazu do odbiorców końcowych. W komentarzach do udzielanych odpowiedzi wskazywano ryzyko dla efektywnego przeprowadzenia PUG, z uwagi na arbitraż cen regulowanych i nieregulowanych oraz cen gazu w programie PUG i cen wynikających z notowań na rynku europejskim.

Zdaniem uczestników konsultacji gaz uwalniany przez PGNiG S.A. w ramach PUG powinien być oferowany w punkcie wirtualnym, po wdrożeniu systemu entry-exit, dostosowaniu zasad bilansowania oraz dostępu TPA do mocy przesyłowych w krajowym systemie przesyłowym i dystrybucyjnym zgodnie z tzw. zasadą plecaka. Rozwiązanie oparte o punkt wirtualny ma zdaniem respondentów pozytywny wpływ nie tylko na warunki PUG, ale także na dalszy rozwój rynku z zastrzeżeniem, że w przypadku braku możliwości wdrożenia tego systemu w krótkim czasie, powinny być także dopuszczone inne możliwości np. gaz może być udostępniany w określonych punktach wejścia do systemu.

Wraz z uwolnieniem gazu oczekiwane jest uwolnienie cen dla odbiorców - w pierwszym etapie odbiorców przemysłowych a następnie odbiorców w gospodarstwach domowych. Respondenci dopuszczali możliwość dalszego utrzymania takiego obowiązku w stosunku do PGNiG S.A., jako środka ograniczania jego siły rynkowej i do czasu uzyskania pełnej liberalizacji rynku w Polsce. Dość powszechny był pogląd, że utrzymanie regulacji taryf dla odbiorców może zniechęcić przedsiębiorstwa do udziału w Programie Uwalniania Gazu, ale jednocześnie blisko 70 % respondentów wskazuje na potrzebę utrzymania cen regulowanych dla odbiorców w gospodarstwach domowych.

***

Prezes URE realizując uzgodnienie Zespołu Doradczego ds. związanych z liberalizacją rynku gazu ziemnego w Polsce przeprowadził badanie oczekiwań uczestników rynku w zakresie Programu Uwalniania Gazu, polegającego na odsprzedaniu na rynek hurtowy części gazu należącego do podmiotu posiadającego pozycję monopolistyczną lub dominującą, bez naruszania jego importowych zobowiązań długoterminowych.

W związku z tym do uczestników rynku oraz do wszystkich podmiotów zainteresowanych wdrażaniem PUG została skierowana ankieta dotycząca podstawowych wskaźników Programu oraz oczekiwanego podejścia do dalszej regulacji cen. Ankieta, opublikowana w języku polskim i angielskim, była skierowana do wszystkich osób prawnych i fizycznych, krajowych i zagranicznych, które w terminie do 30 września 2011 r. mogły udzielić odpowiedzi na 9 pytań, wraz z uzasadnieniem i z możliwością dodania własnych propozycji i komentarzy. Udział w badaniu był dobrowolny. Odpowiedzi na ankietę udzieliły 24 podmioty, przy czym dwa podmioty zastrzegły poufność odpowiedzi w całości i 1 w odniesieniu do 1 pytania.

Zapraszamy do lektury niezastrzeżonych odpowiedzi poszczególnych uczestników - konsultacji w sprawie Programu Uwolnienia Gazu zamieszczonych poniżej oraz dokumentu podsumowującego odpowiedzi uzyskane w toku badania ankietowego.