Urząd Regulacji Energetyki Prezes URE o wolnym rynku energii i ochronie praw odbiorców na konferencji w Centrum Roberta Schumana - Aktualności -

W dniach 15 – 16 Maja 2008 roku w siedzibie Europejskiego Instytutu Uniwersyteckiego we Florencji odbyła się prestiżowa konferencja poświęcona usługom o charakterze ogólnogospodarczym (services of general economic interest - SGEI) organizowana przez Robert Schuman Center for Advanced Studies (pt. Services of General Economic Interest: what Role for Europe?). W  konferencji brali udział m.in. naukowcy z Instytutu, przedstawiciele Komisji Europejskiej oraz Prezes URE dr Mariusz Swora i Wiceprezes URE Marek Woszczyk (na koszt organizatorów). Przedstawiciele polskiego organu regulacyjnego uczestniczyli w konferencji jako jedyni zaproszeni przedstawiciele państw Nowej Unii (informacje na stronie:

http://www.eui.eu/About/EventReports/DepartmentNews.jsp?dept=RSC&days=-5 ).

Konferencje organizowane przez Centrum Zaawansowanych Studiów im. Roberta Schumana stanowią forum dialogu na temat usług świadczonych w ogólnym interesie gospodarczym, takich jak dostarczanie energii elektrycznej, usługi zdrowotne etc. W konferencjach uczestniczą przeważnie naukowcy, przedstawiciele Komisji Europejskiej, Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości oraz innych organów UE, a także regulatorzy i przedstawiciele organów administracji publicznej państw członkowskich.   

Konkurencja jest możliwa i pożądana w usługach użyteczności publicznej…

Tegoroczna edycja warsztatów była podzielona na część ogólną oraz bloki tematyczne. W części ogólnej profesor EUI Heike Schweitzer podkreśliła wagę rozwoju konkurencji w zakresie rozwoju SGEI na poziomie europejskim oraz krajowym. Profesor Schweitzer zwróciła uwagę, że jedną z podstawowych barier rozwoju konkurencji na poziomie krajowym jest tradycyjne podejście do usług publicznych abstrahujące od elementów konkurencji (we Francji – „service public”, w Niemczech „daseinsvorsorge”).

Unia Europejska będzie rozliczać Polskę z ochrony tych, których nie stać na opłacenie rachunku za energię…

W części poświęconej energetyce przedstawicielka Komisji Europejskiej (DG TREN) p. Michaela Strohschneider przedstawiła problematykę harmonizacji praw konsumenta na rynku energii w kontekście SGEI oraz inicjatywy podejmowane przez Komisję Europejską w tym zakresie. Odnosząc się do kwestii odbiorców wrażliwych społecznie (vulnerable customers) Pani Strohschneider wyraźnie podkreśliła, że obowiązkiem państw członkowskich jest uregulowanie definicji tego typu konsumentów w prawie krajowym wraz z odpowiednim systemem wsparcia. Komisja Europejska będzie rozliczać państwa członkowskie z realizacji tego obowiązku.

O konkurencji, która służy konsumentom, wolnym rynku i ochronie odbiorców, których nie stać na opłacenie rachunku…

Dr Mariusz Swora, nawiązując do wystąpienia prof. Heike Schweizer stwierdził, że pomiędzy konkurencją a świadczeniem usług w ogólnym interesie gospodarczym nie ma zasadniczej sprzeczności. Przeciwnie, konkurencja sprzyja rozwojowi tego typu usług, a w przypadku rynku energii elektrycznej, jak wskazuje choćby przykład brytyjski, skutkuje zwiększeniem bezpieczeństwa dostaw (security of supply).  Prezes URE zwrócił uwagę, że po stronie popytowej europejskie dyrektywy elektryczna i gazowa regulują obowiązki państw członkowskich, w tym w szczególności  dotyczące ochrony odbiorców słabych ekonomicznie. Przedstawiając case study polskiego rynku energii elektrycznej, dr Swora skupił się na głównych założeniach mapy drogowej liberalizacji tego rynku (mapa drogowa w j. pol. http://www.ure.gov.pl/wai/pl/381/2563/). Szczególnie interesujące dla uczestników forum okazały się wątki dotyczące wzmacniania strony popytowej rynku, niezależności regulatora i ochrony praw odbiorców energii, w tym odbiorców słabych ekonomicznie. Mapa drogowa jako dokument strategiczny regulatora – co wyraźnie podkreślił w swoim wystąpieniu Prezes Swora - wychodzi naprzeciw inicjatywom Komisji Europejskiej, która szczególną wagę przywiązuje do rozwoju praw odbiorców końcowych i konkurencji. Realizacja założeń mapy drogowej odwołując się do dotychczasowego dorobku Unii Europejskiej, umieści nasz kraj na pozycji lidera w zakresie tworzenia konkurencyjnego rynku energii w interesie odbiorców końcowych. W dyskusji nad referatem Prezes URE podkreślił, że rozwiązania dotyczące ochrony najsłabszych odbiorców nie mogą zakłócać funkcjonowania rynku. Przyjmowane na poziomie krajowym środki pomocy powinny mieścić się w zakresie pomocy społecznej oraz programów odpowiedzialności społecznej przedsiębiorstw energetycznych (CSR). Takie podejście zyskało pełne zrozumienie uczestników dyskusji.

Prawa odbiorców energii na forum europejskim…

Warto tutaj podkreślić, że w drugiej połowie 2008 roku ma zostać przyjęta Europejska Karta Praw Odbiorców Energii, Komisja planuje również zainicjowanie Obywatelskiego Forum Energetycznego (szerzej:

http://www.ure.gov.pl/portal/pl/44/2553/Informacja_o_konferencji_dotyczacej_propagowania_praw_odbiorcow_energii_w_Europi.html patrz również: http://www.agathepower.eu/stakeholders_en.html ). W pracach dotyczących praw odbiorców energii na poziomie europejskim URE bierze od dawna aktywny udział, czego przykładem może być aktywne uczestnictwo dyr. Zofii Janiszewskiej w Konferencji na temat promocji praw konsumentów energii, która odbyła się w dniu 6 maja 2008 roku (relacja TV na stronie http://www.managenergy.tv/me_portal/mst/4337/index.html oraz http://www.managenergy.tv/me_portal/mst/_vi_wm_56_pl/4337/4342/index_player.html ).

Karta Praw Odbiorców Energii jako uchwała Sejmu RP, prawa odbiorców, rozdział właścicielski…

W tym kontekście należy również przypomnieć, że Prezes URE wystąpił już w pierwszej połowie roku do innych organów władz publicznych z inicjatywą zmian legislacyjnych, w tym uchwalenia Karty Praw Odbiorców Energii, a także przedstawił ideę wyboru któregoś z polskich miast wojewódzkich jako miejsca, gdzie będzie odbywało się Obywatelskie Forum Energetyczne. W kontekście tzw. trzeciego pakietu liberalizacyjnego, obejmującego m.in. inicjatywę rozdziału właścicielskiego sieci przesyłowych oraz wzmocnienie pozycji krajowych regulatorów, Prezes URE dr Mariusz Swora przedstawił w obszernym wystąpieniu pozytywne stanowisko URE polskim parlamentarzystom na sesji Klubu Polskiego w Strasburgu oraz (niejednokrotnie) innym organom władz publicznych RP. Problematyka ochrony odbiorców „słabych ekonomicznie” była przedmiotem prac zespołu roboczego powołanego w URE, którego efektem był obszerny raport przedstawiający możliwości rozwiązania problemu. Raport ten powinien być przedmiotem szczególnej troski organów władz publicznych w kontekście wzrastających cen energii elektrycznej oraz obowiązku dostosowania polskiego prawa do wymogów unijnych (komunikat i pełna treść raportu na stronie http://www.ure.gov.pl/portal/pl/44/2599/Komunikat_Prezesa_URE_nr_102008_w_sprawie_Raportu_Koncowego_z_prac_Zespolu_ds_Pr.html ).  

Jasny i wyraźny kierunek, który obrała Unia Europejska w zakresie regulacji i promocji praw odbiorców oraz wolnej konkurencji wymaga podjęcia szybkich inicjatyw również w Polsce. Prezes URE wyraża w tym miejscu podziękowania wszystkim mediom, które aktywnie włączają się w ten nurt, propagując wolny rynek i prawa odbiorców. Jeżeli chodzi o realizację tych celów, konieczne jest dokonanie szybkich zmian w przepisach prawa, zakładających m.in. uproszczenie modelu zmiany sprzedawcy, ochronę odbiorców wrażliwych społecznie oraz wzmocnienie instytucjonalne i finansowe regulatora.

Jak wskazuje praktyka konieczne jest jednak również podjęcie dalszego wysiłku tłumaczenia konsumentom zasad funkcjonowania rynku energii oraz procedur zmiany sprzedawcy. Odbiorca końcowy musi mieć świadomość, że „w gniazdku może być prąd od różnych sprzedawców”. Możliwość wyboru sprzedawcy energii elektrycznej istnieje już w tej chwili, podobnie jak w przypadku wyboru banku oferującego tańsze usługi bankowe, czy też tańszego dostawcy usług telefonicznych lub internetowych.  URE przeprowadził serię warsztatów przeznaczonych dla rzeczników praw konsumenta, organizacji konsumenckich i pozarządowych oraz przedstawicieli samorządu terytorialnego (szerzej: http://www.ure.gov.pl/portal/pl/44/2531/Informacja_o_szkoleniach_dla_Rzecznikow_Konsumentow_przedstawicieli_organow_samo.html ). Urząd prowadzi infolinię (022 661 62 32), a wiadomości na temat zmiany sprzedawcy są również dostępne na stronie www.ure.gov.pl. Planowane są kolejne szkolenia. To jednak wciąż mało. Ze względu na brak środków finansowych, spowodowany niskim budżetem urzędu, URE nie może w chwili obecnej sfinansować kosztownej szerokiej kampanii medialnej. Stąd też apel o podjęcie dalszych wspólnych wysiłków ze strony wszystkich zainteresowanych instytucji publicznych, organizacji pozarządowych oraz mediów masowych o propagowanie idei wolnego rynku energii i praw odbiorców końcowych.  

Każdy z nas jest odbiorcą. Zadbajmy o nasze prawa, zadbajmy o realną możliwość wyboru, walczmy o wolny rynek energii!