Urząd Regulacji Energetyki Informacja - Komunikaty Prezesa URE -

W dniu 20 czerwca br. Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, dr Leszek Juchniewicz, podjął decyzję o odmowie zatwierdzenia wnioskowanej przez Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. (zwaną dalej Przedsiębiorstwem) zmiany obowiązującej taryfy dla paliw gazowych.

10 maja br. Przedsiębiorstwo złożyło wniosek o „korektę cen” w taryfie, przy czym ceny te miałyby być wyższe o 12% aniżeli obecnie obowiązujące. Przedsiębiorstwo podało trzy główne argumenty jako uzasadnienie wnioskowanej podwyżki cen:

1. przewidywany wzrost – w stosunku do założeń przyjętych w kalkulacji aktualnie obowiązującej taryfy – ceny zakupu gazu z importu,
2. wyższy poziom kursu dolara w stosunku do przyjętego w kalkulacji taryfy ustalonej na okres kwiecień-grudzień 2006 r.,
3. konieczność dokonania – w okresie obowiązywania taryfy – większych niż zakładano we wniosku taryfowym zakupów gazu z importu w związku z maksymalnym wykorzystaniem źródeł krajowych w I kwartale br. na skutek zwiększonych zakupów gazu przez jego odbiorców.

Zasadniczą podstawą odmowy zatwierdzenia zmian w taryfie stał się § 30 tzw. rozporządzenia taryfowego (rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 15 grudnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie paliwami gazowymi), na który nota bene powołało się także Przedsiębiorstwo uzasadniając swój wniosek.

Spółka przyjęła błędnie, iż ten właśnie paragraf daje podstawę zmiany taryfy, bowiem prognozy przez nią sporządzone i wykorzystywane przewidują zmianę warunków działalności gospodarczej na znacznie mniej korzystne niż przyjmowane przy zatwierdzaniu taryfy.

Tymczasem prawidłowa interpretacja tego przepisu mówi zupełnie coś odmiennego: przedsiębiorstwo energetyczne może wnioskować o zmianę taryfy w przypadkach nieprzewidzianej i istotnej zmiany warunków gospodarowania, ale dotyczy to wszelkich zdarzeń już zaistniałych a nie prognozowanych.

Przyjęcie interpretacji Przedsiębiorstwa byłoby po prostu nielogiczne.

Na domiar złego dla Przedsiębiorstwa, przywołane przez spółkę okoliczności uzasadniające zmianę taryfy nie można uznać jako nieprzewidziane, tj. wcześniej niespodziewane, bowiem były już znane spółce na etapie wcześniejszego wniosku taryfowego, złożonego w URE w dniu 31 stycznia 2006 r.

Prezes URE jako organ państwa, którego jednym z zadań jest równoważenie interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii, nie dopatrzył się także uzasadnienia zmiany taryfy w art. 155 Kpa, który pozwala zmienić decyzję administracyjną (taką jest zatwierdzona taryfa), jeżeli przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony. Nie każdy - a jedynie słuszny, czego Przedsiębiorstwo w postępowaniu administracyjnym nie było w stanie dowieść, chcąc jedynie usilnie uchronić siebie, kosztem odbiorców, przed ewentualnymi skutkami ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej.

Bezsprzeczny interes przedsiębiorstwa, jakim jest zatwierdzenie wyższych cen paliw gazowych, nie jest w tym przypadku interesem słusznym. Prezes URE nie mógł uznać za godny ochrony interes, polegający na niwelowaniu wszelkich skutków ekonomicznych wynikających z ryzyka gospodarczego. Przedsiębiorstwo ponosi bowiem w ramach tego ryzyka zarówno koszty wynikające z nietrafionych prognoz, jak i odnosi korzyści uzyskiwane w przypadku, gdy koszty rzeczywiste są niższe od planowanych.

Za obecną zmianą taryfy nie przemawia także interes społeczny ani krótkoterminowy, ani też długoterminowy, związany z zapewnieniem przedsiębiorstwu odpowiednich przychodów, co w konsekwencji decyduje o bezpieczeństwie energetycznym – ciągłości i niezawodności dostaw energii, po cenach wynikających z kosztów uzasadnionych.

Nie podlega wątpliwości, że Przedsiębiorstwo prowadzi opłacalną działalność gospodarczą. W 2005 r. zysk brutto wyniósł 1 348 mln zł, a w I kwartale br. 528 mln zł. W sytuacji, gdy Skarb Państwa nadal zajmuje dominującą pozycję w strukturze własnościowej spółki, co oznacza, iż państwo polskie uznaje gospodarkę gazem za ważną dziedzinę gospodarowania, decyzja akceptująca wzrost cen gazu musiałaby się spotkać powszechnym niezrozumieniem. Przedsiębiorstwo powinno zatem spowolnić maksymalizowanie zysku i w imieniu Państwa polskiego chronić społeczeństwo przed ekonomiczną dolegliwością podwyżki cen gazu a skumulowane zasoby finansowe przedsiębiorstwa mogą być dobrym amortyzatorem w tym zakresie. Co więcej, podnoszenie wartości firmy, o co zabiega jej kierownictwo, z pewnością charakterystyczne dla kapitału stricte prywatnego, nie można odnosić do własności Skarbu Państwa.

Niezależnie od powyższego, za odmową uwzględnienia wniosku przedsiębiorstwa przemawiają poniższe argumenty:

• ceny oleju lekkiego i olejów ciężkich w okresie od 1 października 2005 r. do 31 maja 2006 r. oraz prognozy tych cen na czerwiec 2006 r., stanowiące podstawę kalkulacji cen w kontraktach importowych wskazują, że w III kwartale br. wzrost średniej ceny importowej nie przekroczy 1% w stosunku do ceny przyjętej w postępowaniu taryfowym,
• Prezes URE uznał za nieuzasadnioną także argumentację przedsiębiorstwa dotyczącą wysokości kursu dolara. W kalkulacji taryfy przyjęty został kurs średni na poziomie 3,07 zł/USD z prognoz sporządzonych przez trzy wiodące banki w Polsce (Pekao, BPH i City Bank), którego najniższe notowania dotyczyć miałyby ostatnich miesięcy roku. Wskazywanie więc na fakt, iż kurs dolara w kwietniu br. był wyższy niż średni kurs w okresie obowiązywania taryfy nie może być uznany za podstawę jej zmiany. Przedsiębiorstwo powinno zdawać sobie sprawę, iż kurs średni nie oznacza, że w każdym miesiącu będzie on wynosić 3,07 zł/USD. O zmienności kursów świadczy choćby ich poziom w kwietniu i maju br. Według NBP średniomiesięczny kurs w kwietniu br. wyniósł bowiem 3,1982 zł/USD, w maju br. tylko 3,0491 zł/USD, zaś w czerwcu br. do momentu podjęcia niniejszej decyzji wahał się od 3,0482 do 3,2012 zł/USD.
• wnioskowanie o zmianę taryfy z powodu konieczności zakupu większej niż zakładano ilości gazu z importu, w związku ze zwiększonymi zakupami tego gazu w I kwartale br., spowodowanymi nadzwyczajnymi warunkami pogodowymi, również zostało uznane za nieuzasadnione przez Prezesa URE. Należy podkreślić, że postępowanie administracyjne w sprawie zatwierdzenia obecnej taryfy toczyło się do 17 marca br., a zatem potrzebę zwiększenia zakupu gazu z importu w okresie obowiązywania taryfy Przedsiębiorstwo mogło przewidzieć w postępowaniu taryfowym.

Prezes URE, którego zadaniem jest równoważenie interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców paliw i energii, uznał że wprowadzenie trzeciej już podwyżki cen paliw gazowych w tym roku, z pewnością nie leży w interesie społecznym. Każda podwyżka cen paliw gazowych wywiera bowiem wpływ na ogólny wzrost cen, o czym może świadczyć wywoływany przez nie impuls inflacyjny.

Warszawa, dnia 20 czerwca 2006 r.