Urząd Regulacji Energetyki Notatka informacyjna dotycząca warsztatów pt. „Koszty zewnętrzne w zdecentralizowanych i scentralizowanych systemach zaopatrzenia w energię” (ang. Externalities in decentralised vs. centralised energy services supply), - Współpraca międzynarodowa -

W warsztatach uczestniczył p. Konrad Godzisz z Departamentu Taryf.

Warsztaty zostały zorganizowane w ramach programu NEEDS – New Energy Externalities Developments for Sustainability, którego celem jest określenie pełnych kosztów związanych ze stosowaniem danej polityki energetycznej i systemów energetycznych w obrębie jednego kraju członkowskiego, jak i całej Unii Europejskiej. Szacowane koszty obejmują zarówno koszty wewnętrzne (bezpośrednie koszty inwestycji, koszty eksploatacji, itp.) jak i zewnętrzne (wpływ danej inwestycji na jakość życia, środowisko, inne podmioty wycenione w wartościach pieniężnych).

W projekcie NEEDS uczestniczy 66 instytucji – uniwersytetów, instytutów badawczych, przedsiębiorstw i organizacji pozarządowych, reprezentujących 26 krajów (m. in. 12 z EU-15, 9 z EU-12, 3 kraje śródziemnomorskie). Program jest finansowany przez Komisję Europejską. Informacje o projekcie znajdują się na stronie www.needs-project.org.

W trakcie konferencji przedstawiono następujące prezentacje:

1. Andrea Ricci (ISIS, Rzym) przedstawił m. in. sposób określania subsydiów na podstawie oceny kosztów wewnętrznych i zewnętrznych oraz cen. Zaprezentował również wątpliwości związane z określaniem kosztów zewnętrznych.
   
2. Rainer Friedrich (IER, Uniwersytet w Stuttgarcie) przedstawił próbę oceny wielkości kosztów zewnętrznych związanych z produkcją energii. Wyniki jego prac wskazują, iż praca elektrowni węglowej w południowych Niemczech ma wpływ prawie na całą Europę, największy w pobliżu elektrowni. Koszty zewnętrzne źródła zlokalizowanego w dowolnym kraju Europy są zróżnicowane i najwyższe na terenach gęsto zaludnionych. W innych badaniach dokonano oceny kosztów zewnętrznych dla różnych rodzajów źródeł energii zlokalizowanych w Niemczech. Najwyższe koszty występują w źródłach węglowych, najniższe w wiatrowych i wodnych. Co ciekawe, koszty zewnętrzne źródła wykorzystującego biomasę są wyższe niż źródła gazowego. Wyniki prac są dostępne na stronie www.ExternE.info.
   
3. Wiliam Krewitt (DLR, Stuttgart) zaprezentował prognozę oczekiwań wobec nowych technologii źródeł odnawialnych, koncentrując się na energii słonecznej. Dotychczasowy rozwój źródeł słonecznych wskazuje, iż w przyszłości nastąpi spadek kosztów inwestycyjnych, co uczyni tą technologię bardziej opłacalną. Jednakże z uwagi na warunki nasłonecznienia, w Europie większe zastosowanie tych źródeł będzie możliwe jedynie w krajach Morza Śródziemnego, natomiast w innych krajach Europy konieczne będzie wykorzystanie innych źródeł odnawialnych.
   
4. Francesco Gulli (IEFE, Uniwersytet Bocconi, Mediolan) przedstawił sposób mierzenia korzyści środowiskowych związanych małymi źródłami gazowymi. Przy przyjęciu pewnych założeń może się okazać, iż zcentralizowana źródło może przynosić większe korzyści dla środowiska, niż źródło zdecentralizowane.
   
5. Reinhard Hass (Politechnika Wiedeńska) zaprezentował wpływ promocji źródeł odnawialnych na rynek energii i rolę kosztów zewnetrzych. Przeprowadzone badania wskazują, iż nie ma idealnego sposobu wspierania źródeł odnawialnych, gdyż często na tej polityce korzystają źródła, które nie powinny otrzymywać wsparcia. Jednym z skrytykowanych systemów jest system certyfikatów z obowiązkiem ich zakupu. Również często korzyści zewnętrzne ze wspierania źródeł odnawialnych są niewiele wyższe od kosztów ich wspierania – tak więc niezbędna jest poprawa obecnych systemów. Wynik prac na ten temat znajdują się na stronie www.green-x.at.
   
6. Fritz van Oostvoorn (ECN, Holandia) przedstawił sytuację źródeł rozproszonych (kogeneracja i odnawialne) w krajach Europy Centralnej i Wschodniej (EU-12). W większości tych krajów zakłada się znaczny wzrost produkcji w tych źródłach, niekiedy zbyt ambitny. Pomimo istnienia mechanizmu wsparcia w zasadzie nie następuje rozwój źródeł rozproszonych. Prezentacja zawierała również informacje o projekcie badawczym SOLID-DER (www.solid-der.org).
   
7. Kresimir Bakic (ELES, Słowenia) zaprezentował próbę kosztów zewnętrznych związanych z działalnością przesyłania i dystrybucji. Sieć europejska, budowana głównie w II p. XX w., wymagać będzie w przyszłości dużych nakładów modernizacyjno-odtworzeniowych – co wpłynie na środowisko. Pod względem kosztów wewnętrznych najkorzystniej budować jest linie napowietrzne najwyższych napięć, jednak konieczne jest również oszacowanie kosztów zewnętrznych.
   
8. Massimo Gallanti (CESI RICERCA, Włochy) przedstawił zagadnienia związane z sterowaniem sieciami niskich napięć z wysokim udziałem generacji rozproszonej. Sieci te powinny stać się sieciami aktywnymi, co wymaga rozwoju technologii, nowych regulacji oraz edukacji konsumentów.
   
9. Giuseppe Tomassetti (FIRE, Włochy) przedstawił sytuację kogeneracji rozproszonej we Włoszech, która, pomimo stosunkowo wysokich kosztów inwestycyjnych, ma szansę dalszego rozwoju we Włoszech. Jednakże źródła te powinny powstawać w miejscach, gdzie możliwe jest maksymalne wykorzystanie powstałych korzyści.
   
10. Marko Topić (Uniwersytet w Lublanie) przedstawił informacje o rozwoju systemów fotowoltaicznych na środowisko oraz możliwości ich zastosowania w Europie.
    
11. Aviel Verbuggen (Uniwersytet w Antwerpii) podsumował dyskusję próbując znaleźć odpowiedzi na pytania postawione w prezentacjach przedmówców.

Wnioski:

Największym problem w szacowaniu kosztów zewnętrznych jest ich wycenienie w wartościach pieniężnych oraz wrażliwość na zmianę przyjętych założeń.

Na warsztatach przedstawione zostały nie tylko wyniki badań projektu NEEDS, lecz także przedstawione inne projekty badawcze. Moim zdaniem konieczne jest śledzenie badań prowadzonych przez różne instytucje z uwagi na możliwości ich wykorzystania w bieżących pracach Urzędu. Na podanych wyżej stronach projektów znajdują się opracowania badawcze, zarówno częściowe, jak i podsumowujące cały projekt.