Urząd Regulacji Energetyki UREgulowana wiedza konsumenta: jak wybrać ofertę na prąd? - Aktualności -

Z badania przeprowadzonego przez Regulatora wynika, że aż 27 proc. respondentów nie wie, jakie rodzaje ofert na sprzedaż energii są dostępne na rynku. Konsumenci nie rozumieją także czym dokładnie jest taryfa. Dlatego spieszymy z wyjaśnieniami.

Opłaty za dystrybucję i za sprzedaż energii

Chcąc zrozumieć dostępne na rynku oferty musimy pamiętać, że podobnie jak w przypadku towarów zamawianych w sklepach online, tak i w przypadku energii – płacimy nie tylko za towar (ilość zużytej energii), ale również za jej dostawę do naszego domu (dystrybucję). Dostarczaniem energii i jej sprzedażą zajmują się zwykle osobne podmioty (o tym można przeczytać tutaj).

Od 23 lutego 2024 r. odbiorcy w gospodarstwach domowych zawierają ze sprzedawcami wyłącznie umowy kompleksowe – tj. takie, które obejmują zarówno usługę dostarczenia, jak i sprzedaży energii. W takim przypadku dostajemy od sprzedawcy prądu jedną fakturę, na której uwzględnione są również opłaty za dystrybucję. Całość płacimy na dedykowany nam numer rachunku bankowego, każdorazowo wskazany na fakturze. Więcej o składowych rachunku za energię można będzie przeczytać w kolejnym odcinku naszego cyklu.

Przed 23 lutego 2024 r. możliwe było zawieranie umowy kompleksowej lub dwóch osobnych umów – na sprzedaż i dystrybucję. Warto więc sprawdzić, czy posiadamy jedną czy dwie umowy.

Oferty na sprzedaż energii

Od lipca 2007 r. konsumenci mogą skorzystać z przysługującego im prawa i zmienić swojego sprzedawcę prądu. Mają przy tym możliwość wyboru pomiędzy różnymi sprzedawcami i rodzajami ofert sprzedaży energii elektrycznej. Przed zmianą sprzedawcy warto porównać oferty różnych sprzedawców działających na terenie naszego Operatora Sieci Dystrybucyjnej (OSD) i wybrać najkorzystniejszą lub najbardziej odpowiadającą naszym potrzebom.

Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje ofert sprzedaży energii – regulowane (taryfy) i wolnorynkowe.

Najbardziej popularną formą oferty na zakup energii elektrycznej zawieranej przez odbiorców indywidualnych jest oferta regulowana (taryfa). Z danych wynika, że na koniec 2024 r. z takiej oferty korzystało ponad 63 proc. konsumentów. W ofertach tego typu cena energii elektrycznej jest zatwierdzana przez Prezesa URE na podstawie wniosków składanych przez sprzedawców prądu i obowiązuje przez okres trwania taryfy (najczęściej przez 12 miesięcy). Prezes URE prowadzi postępowania taryfowe badając, czy wnioskowane przez przedsiębiorstwa energetyczne taryfy spełniają wymagania określone prawem i odzwierciedlają jedynie uzasadnione koszty przedsiębiorców. Tak długo, jak Regulator nie będzie przekonany, że dany poziom taryfy ma uzasadnienia w kosztach przedsiębiorstwa energetycznego, ceny i stawki nie są zatwierdzane.

Drugim rodzajem ofert na sprzedaż energii są oferty wolnorynkowe. W tym przypadku cena energii wynika wprost z cennika sprzedawcy i nie jest zatwierdzana przez Prezesa URE.

Oferty regulowane (taryfy)

Obowiązek posiadania oferty regulowanej, czyli taryfy zatwierdzonej przez Prezesa URE, mają sprzedawcy z urzędu. Do największych z nich należą: PGE Obrót, Tauron Sprzedaż, Enea i Energa Obrót. Również mniejsze spółki są zobligowane do posiadania oferty opartej o taryfę Prezesa URE. Dotyczy to m.in. firm, które są zintegrowane pionowo (czyli w grupie kapitałowej mają zarówno spółkę zajmującą się sprzedażą, jak i dystrybucją energii elektrycznej).

Dla ułatwienia poniżej prezentujemy największych dystrybutorów i działających na ich terenie sprzedawców z urzędu.

Oferty wolnorynkowe

Oferty wolnorynkowe mogą proponować klientom zarówno sprzedawcy z urzędu, jak i inne firmy zajmujące się obrotem energią elektryczną. Sprzedawcy z urzędu powinni natomiast na swoich stronach informować o obu rodzajach posiadanych ofert (regulowanych i wolnorynkowych).

Każdy odbiorca w gospodarstwie domowym może wybrać, czy chce skorzystać z oferty regulowanej czy wolnorynkowej. Natomiast z oferty regulowanej można skorzystać jedynie u swojego sprzedawcy z urzędu. W przypadku kiedy mamy zawartą umowę wolnorynkową nie u swojego sprzedawcy z urzędu, to żeby skorzystać z oferty regulowanej musimy zmienić sprzedawcę na tego, który na terenie usług świadczonych przez naszego dystrybutora pełni funkcję sprzedawcy z urzędu.

Rys. 1. Rodzaje ofert na sprzedaż energii elektrycznej dla gospodarstw domowych

Niezależnie od tego czy korzystamy z oferty regulowanej czy wolnorynkowej, grupy taryfowe w ramach oferty mogą nazywać się identycznie.

Dla gospodarstw domowych dostępne są oferty sprzedaży m.in. w następujących grupach taryfowych:

• G11 – jednostrefowa, zakładająca stałą cenę prądu przez całą dobę;
• G12 – dwustrefowa, wyższą cenę płaci się za prąd w okresie większego zapotrzebowania, niższą – za pobór energii poza szczytem; okresy większego i mniejszego zapotrzebowania ustalane są z góry i nie podlegają zmianom;
• G13 – trójstrefowa, zakładającą trzy okresy (zwane strefami), w czasie których ceny energii się różnią; czas trwania poszczególnych stref jest stały.

Ze względu na zbieżność nazw grup taryfowych warto sprawdzić jaki rodzaj umowy mamy wybrany u naszego sprzedawcy.

Wszystkie oferty aktualnie dostępne na rynku ofert na sprzedaż energii elektrycznej dla gospodarstw domowych znajdują się na stronie URE w porównywarce.

Oferty na dystrybucję

Wszystkie firmy świadczące usługę dystrybucji, czyli dostawy energii do odbiorców, muszą mieć zatwierdzoną taryfę przez Prezesa URE.

W przeciwieństwie do sprzedawcy energii elektrycznej - dystrybutora nie możemy ani wybrać, ani zmienić. Jesteśmy przyłączeniu do tego dystrybutora, który ma infrastrukturę na danym terenie.

Rys. 2. Najwięksi dystrybutorzy energii elektrycznej w Polsce i obszar ich działania

Mrożenie cen energii

Do 31 grudnia 2025 r. odbiorcy w gospodarstwach domowych mają zamrożene ceny na sprzedaż energii elektrycznej^[1]. W trakcie mrożenia cen energii konsumenci, niezależenie czy korzystają z ofert regulowanych czy wolnorynkowych, płacą za zużytą energię cenę maksymalną – obecnie jest to 500 zł/MWh netto. Wyjątkiem są oferty z ceną dynamiczną, zależną od notowań energii na giełdzie.

Po zniesieniu mrożenia odbiorcy w gospodarstwach domowych będą rozliczani za zużycie energii elektrycznej według stawek zawartych w ofertach, które wybrali – wolnorynkowych lub regulowanych. Warto więc już teraz sprawdzić, jaką umowę mamy podpisaną.

***

• Respondenci w badaniu zleconym przez URE określali taryfę najczęściej jako: „stawkę za energię elektryczną” lub ogólnie – „cenę”, „stawkę”, „opłatę”. Takie odpowiedzi podało w sumie 35 proc. badanych.
• Na pytanie, kto wylicza wysokość taryfy poprawnie odpowiedziało 47 proc. badanych, wskazując na przedsiębiorstwo energetyczne. Jednak aż 26 proc. osób ankietowanych twierdziło, że taryfy wylicza Prezes URE, a 12 proc. wskazało na inne organy państwowe lub unijne. Do braku znajomości poprawnej odpowiedzi na to pytanie przyznało się 16 proc. respondentów.
• Jeśli chodzi o zatwierdzanie taryf, to 52 proc. badanych wskazało poprawnie, że odpowiada za to Prezes URE. Aż 26 proc. respondentów uznało, że taryfy zatwierdzają inne organy, a 22 proc. zaznaczyło, że nie zna poprawnej odpowiedzi.
• Choć mechanizmy i pojęcia  związane z rynkiem energetycznym mogą wydawać się dość skompilowane, warto je poznać, aby odpowiednio wybrać ofertę i kontrolować swoje rachunki. Zapraszamy więc także do lektury pozostałych odcinków naszego cyklu.

W ramach naszego cyklu edukacyjnego UREgulowana wiedza konsumenta polecamy również artykuły:

• „Rachunki pod kontrolą konsumenta” - najnowsze badanie opinii uczestników rynku energii
• Ogólnopolska Kampania Informacyjna Urzędu Regulacji Energetyki „Rachunki pod kontrolą konsumenta
• Jakie prawa przysługują odbiorcy energii elektrycznej? Najważniejsze informacje zebraliśmy w „Zbiorze Praw Konsumenta Energii Elektrycznej”
• Od 1 lipca 2025 r. zmieniają się zasady sprzedaży rezerwowej energii elektrycznej.
• Nie tylko na wakacje porady dla odbiorców energii
• Kompendium wiedzy dla odbiorców energii elektrycznej w gospodarstwach domowych – dedykowana konsumentom zakładka na stronie internetowej.
• Najważniejsze informacje o produkcji, przesyle, dystrybucji i sprzedaży energii elektrycznej.