Urząd Regulacji Energetyki Informacja 6/2008 - Komunikaty Prezesa URE -

	Warszawa, dnia 6 marca 2008 r.
PREZES
URZĘDU REGULACJI ENERGETYKI
dr Mariusz Swora

1. Dotychczasowe decyzje dotyczące konsolidacji poziomej i pionowej przedsiębiorstw energetycznych będących spółkami Skarbu Państwa, były podejmowane wbrew negatywnym opiniom Prezesa URE lub z ich pominięciem. Brak formalnego wymogu prawa, nakładającego obowiązek konsultowania z Prezesem URE decyzji podejmowanych przez właściwe organy w sprawach związanych z koncentracją w sektorze energetycznym i brak dobrych praktyk w tym zakresie powodują, że pomijanie opinii Prezesa URE, ustawowo odpowiedzialnego za promowanie konkurencji na rynku energii elektrycznej, zdecydowanie osłabia możliwości jego działania w tym zakresie.

2. Wyniki monitoringu rynku energii elektrycznej prowadzone przez Prezesa URE wskazują, że w aktualnej strukturze podmiotowej, po utworzeniu czterech dużych, pionowo zintegrowanych grup energetycznych, może dochodzić do wykorzystywania pozycji dominującej i zachowań sprzecznych z zasadami konkurencji. Dotyczy to rynku hurtowego a także rynku detalicznego, właściwego dla działania określonego operatora systemu dystrybucyjnego. Istotnym mankamentem konsolidacji jest fakt jej przeprowadzenia bez uprzedniej zmiany zasad funkcjonowania rynku energii elektrycznej opartych na tzw. „miedzianej płycie”.

3. Rynkowe procesy konsolidacyjne zastąpiono administracyjnym wytypowaniem podmiotu o de facto dominującej pozycji, który dysponuje nadwyżką mocy wytwórczych. Decyzja administracyjna wyrażająca zgodę na konsolidację tej grupy została podjęte bezwarunkowo – na grupę nie zostały nałożone żadne zobowiązania mające ograniczać potencjalne zachowania antyrynkowe zarówno na poziomie rynku hurtowego jak i rynków detalicznych poszczególnych operatorów systemów dystrybucyjnych.

4. Dotychczasowe polskie doświadczenia związane z brakiem niezależności operatora systemu przesyłowego potwierdzają tezę, że tylko właścicielskie wydzielenie operatora z majątkiem, może być gwarantem prawidłowych relacji na rynku energii i efektywnego procesu inwestycyjnego prowadzonego w interesie wszystkich uczestników rynku. Operatora systemu przesyłowego, pozostającego w strukturze przedsiębiorstwa pionowo zintegrowanego od 2004 r. jako odrębny podmiot prawny, podporządkowano polityce grupy kapitałowej, nakierowanej na realizację kontraktów historycznych w wymianie międzynarodowej i długoterminowych z wytwórcami. Pozycję Polski na rynku europejskim może wzmocnić niezależny operator - lider w budowie rynków regionalnych, inwestujący w połączenia transgraniczne i rozbudowę sieci krajowych.

5. Dotychczasowe negatywne doświadczenia unijne stanowiące przesłankę do projektu 3-ciego pakietu legislacyjnego, obejmującego zmiany do dyrektyw i rozporządzeń rynkowych wskazują również, że tylko rozdział właścicielski operatorów jest efektywny dla rozwoju infrastruktury sieciowej i rynkowych inwestycji w moce wytwórcze, bez zagrożenia powstawania kolejnych tzw. kosztów osieroconych. Rozwiązania pośrednie oparte o instytucję operatora bez majątku wymagają rozbudowanych systemów regulacji i nadzoru administracyjnego i nie gwarantują efektywności ich stosowania. Pomimo, że proces legislacyjny 3-ego pakietu dopiero się rozpoczął, w wielu krajach przeprowadzane są procedury wydzielania/wyprzedaży aktywów sieciowych operatorów do odrębnych właścicielsko spółek.

6. Decyzje o dalszej konsolidacji pogorszą warunki rozwoju konkurencji, powstrzymają decyzje inwestycyjne, zwłaszcza w nowe, niskoemisyjne technologie. Obecny wzrost cen energii, wobec braku systemu stymulowania do rozwoju zgodnego z polityką państwa, potrzebami energetycznymi i ekologicznymi systemu, może zostać skonsumowany bezproduktywnie na pokrycie kosztów budowania iluzorycznej wartości skonsolidowanych grup. W istocie doprowadzi do „okopywania” się ich na rynku krajowym, obniżenia wartości i zaprzepaszczenia szansy na efektywną prywatyzację.

Z powodów wskazanych powyżej, w mojej ocenie, ewentualna dalsza konsolidacja nie powinna być brana pod uwagę w planach Rządu. W interesie odbiorców, konkurencji, bezpieczeństwa elektroenergetycznego i ekologicznego oraz zrównoważonego rozwoju gospodarczego Polski leży właścicielskie wydzielenie operatorów systemów dystrybucyjnych przed prywatyzacją skonsolidowanych pionowo grup energetycznych.